Ο σημαντικός ρόλος της ψυχολογίας στη μνήμη του αυτόπτη μάρτυρα σε δικαστικές υποθέσεις
Πόσες φορές έχετε μπερδέψει κάποιον με κάποιον άλλο; Πόσες φορές είχατε την πεποίθηση ότι θυμόσασταν με βεβαιότητα ένα γεγονός ή μια
πληροφορία και, στο τέλος, αμφιβάλλατε αν πραγματικά θυμόσασταν σωστά; Πόσες φορές αναθεωρήσατε την ανάμνηση ενός γεγονότος όταν κάποιος άλλος επέμενε ότι τα γεγονότα έγιναν διαφορετικά;
Όλοι μας έχουμε βρεθεί σε παρόμοια θέση. Οι συνέπειες τέτοιων σφαλμάτων στην καθημερινότητα είναι συνήθως αμελητέες. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο όταν πρόκειται για ένα αθώο άτομο που καταδικάζεται ή για έναν ένοχο που αθωώνεται λόγω εσφαλμένης μνήμης ενός αυτόπτη μάρτυρα…
Θα πρέπει σε αυτή την περίπτωση να είμαστε πολύ προσεκτικοί…
Τι είναι λοιπόν η μνήμη και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της;
Μνήμη είναι η σύνθετη διεργασία της απόκτησης, διατήρησης, αποθήκευσης και ανάκλησης πληροφοριών. Αν και πρόκειται για μια σχετικά ακριβή εγκεφαλική διεργασία, ωστόσο δεν είναι αλάνθαστη γιατί δεν λειτουργεί σαν μαγνητόφωνο ή σαν φωτογραφική μηχανική. Επομένως, όταν ανακαλούμε μνήμες, συχνά αυτές έχουν κενά γιατί ασυνείδητα, τις αναδομούμε γεμίζοντας τα κενά έχοντας ως βάση τις δικές μας προσδοκίες, πεποιθήσεις, αντιλήψεις και εμπειρίες, οι οποίες ενσωματώνονται με τις υπάρχουσες μνήμες μας. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας «συνεκτικής» ανάμνησης ενός γεγονότος που περιέχει, όμως, πολλές πιθανές και επικίνδυνες ανακρίβειες.
Παράγοντες που επηρεάζουν τη μνήμη των αυτόπτων μαρτύρων
Σύμφωνα με έρευνες ψυχολόγων, συγκεκριμένοι εξωγενείς παράγοντες ενδέχεται να επηρεάσουν την ικανότητα ενός αυτόπτη μάρτυρα να δώσει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με το γεγονός που παρατήρησε:
1. Το Πλαίσιο των Ερωτήσεων
Ο τρόπος με τον οποίο πλαισιώνονται οι ερωτήσεις μπορεί να επηρεάσει την μνήμη ενός μάρτυρα.
2. Ενσωμάτωση Πληροφοριών μετά το Γεγονός
Η ανάμνηση ενός γεγονότος ενδέχεται να αλλοιωθεί με την ενσωμάτωση νέων πληροφοριών που ο μάρτυρας μαθαίνει μετά το γεγονός λόγω του ότι η ανθρώπινη μνήμη λειτουργεί με τη διαδικασία της αναδόμησης.
3. Ηλικιακή Ομάδα και Φυλή και η Αναγνώριση Χαρακτηριστικών Προσώπου
Ο μάρτυρας θυμάται καλύτερα και μπορεί να αναγνωρίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια πρόσωπα που ανήκουν στη δική του φυλή ενώ όσο περισσότερο χρόνο είχε να κοιτάξει το πρόσωπο του δράστη, τόσο περισσότερο ακριβής είναι η περιγραφή του.
4. Οι Επιπτώσεις της Βίας και του Στρες στην Μνήμη και στη Συγκέντρωση
Όταν ένα γεγονός αποσπά την προσοχή του αυτόπτη μάρτυρα από το πρόσωπο του δράστη, τότε θα δώσει λιγότερη σημασία στα χαρακτηριστικά του προσώπου του.
5. Ο χρόνος που μεσολάβησε από το γεγονός
Μια άλλη αιτία που μπορεί να επηρεάσει την ακρίβεια της μνήμης του αυτόπτη μαρτύρα στην ανάκληση ακριβών λεπτομερειών για το πρόσωπο του δράστη είναι ο χρόνος που μεσολάβησε μεταξύ του γεγονότος και της κατάθεσης
6. Στερεοτυπικές Αντιλήψεις
Εκτός από τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάκληση αναμνήσεων από κάποιο γεγονός, υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να «χρωματίσουν» τις αναμνήσεις αυτές, όπως τα στερεότυπα των χωρών που κατοικεί ο μάρτυρας.
7. Χρονολογική Ηλικία
Με τον ίδιο τρόπο που η μνήμη ενός νεαρού ατόμου είναι καλύτερη από την μνήμη ενός ηλικιωμένου ατόμου, οι νεαρότεροι αυτόπτες μάρτυρες αναπαράγουν πιο λεπτομερείς και ακριβείς αναμνήσεις ενός γεγονότος σε αντίθεση με άτομα πιο προχωρημένης ηλικίας που είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν ανακρίβειες στις αναμνήσεις, κυρίως λόγω του τρόπου με τον οποίο τίθενται οι ερωτήσεις.
Μάθε πώς επιδρά η Ψυχολογία στη μνήμη ενός αυτόπτη μάρτυρα σπουδάζοντας “Στέλεχος Ασφαλείας Προσώπων και Υπηρεσιών (Security)” στο ΙΕΚ ΔΗΜΗΤΡΑ”!
Πηγή: http://www.rotsideslaw.com/el/articles/50-2013-06-25-19-26-14/211-otan-ta-matia-mas-apatoun.html
